Panorama Racławicka

czerwca 01, 2019

Panorama Racławicka

Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu
Panorama Racławicka - Dzieło Jana Styki i Wojciecha Kossaka z lat 1893-1894 upamiętniające 100. rocznicę insurekcji kościuszkowskiej
Pomysłodawcą panoramy był malarz Jan Styka, który zaprosił do współpracy znakomitego batalistę Wojciecha Kossaka
Pomagali im Ludwik Boller, Tadeusz Popiel, Zygmunt Rozwadowski, Teodor Axentowicz, Włodzimierz Tetmajer, Wincenty Wodzinowski i Michał Sozański
Autorom obrazu zależało na upamiętnieniu bitwy stoczonej 04 kwietnia 1794 roku pod Racławicami przez wojska powstańcze pod wodzą Tadeusza Kościuszki z wojskami rosyjskimi dowodzonymi przez generała Aleksandra Tormasowa
Obraz namalowany jest na płótnie żaglowym, które zostało sprowadzone w piętnastu kawałkach aż z Belgii
Kiedy płótno dotarło do Lwowa, zostało zszyte i rozpięte na specjalnym, stalowym rusztowaniu sprowadzonym z Wiednia
Do jego zagruntowania użyto 750 kg farby

Przed chałupą przy zabitym chłopie klęczy zrozpaczona niewiasta

Wąwozem na pole bitwy nadciąga kolumna kosynierów

Niektórzy z nich zauważyli tragedię, która rozegrała się przed chatą

Na tyłach wojsk powstańczych rozlokowały się tabory i polowy lazaret

Drogą od folwarku konno jedzie huzar, prawdopodobnie z meldunkiem dla Naczelnika

Pod przydrożnym krzyżem trwa pogrążona w modlitwie gromadka kobiet z dziećmi i starców

Grupa jeńców rosyjskich eskortowana przez polskich kawalerzystów

Z tyłu do walki przygotowuje się kawaleria narodowa

Sceny starcia kawalerii polskiej i jazdy rosyjskiej

W ręce polskie wpada biało-żółta chorągiew kozacka

Spędzeni z pola walki kozacy dostają się pod ostrzał strzelców wyborowych
Polscy strzelcy wyborowi pojedynczym ogniem wspierają powstańczą kawalerię

Na lewym skrzydle polskim trwa zacięty bój pomiędzy
półbatalionem drugiego regimentu pieszego, a muszkieterami rosyjskimi

Uzbrojeni w osadzone na sztorc kosy i piki chłopscy rekruci dymowi atakują baterię armat rosyjskich

Głowni twórcy Panoramy Racławickiej, Styka i Kossak, podzielili po połowie pracę na wielkim płótnie

Granica podziału przebiega w scenie zdobywania armat

Kosynierzy i sceny przedstawione na prawo od nich należą do połowy namalowanej pod kierunkiem Styki,

zaś broniący armat żołnierze rosyjscy oraz pozostałe sceny rozgrywające się na prawym skrzydle polskim
powstały pod kierunkiem Kossaka

W pierwszej szturmowej kolumnie kosynierów centralną postacią

jest Wojciech Bartos z Rzędowic, który czapką "gasi zapał armaty"

Chłopska broń budzi grozę wśród artylerzystów

Niektórzy już się poddali unosząc w górę kolby karabinów,

inni w panicznym pośpiechu uchodzą ze straconej baterii

W rozstrzygającym momencie bitwy Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej Tadeusz Kościuszko
wskazuje kierunek ataku kosynierów ubezpieczanej przez kompanie szóstego regimentu pieszego

Jan Styka – namalował grupę chłopów zdobywających armaty rosyjskie, postać naczelnika Kościuszki na koniu, postać Wojciecha Bartosza
Wojciech Kossak – namalował konia pod Kościuszką, sztab jadący za naczelnikiem, grupę rosyjskich żołnierzy broniącą armat, kawalerię narodową
Ludwig Boller – namalował krajobraz oraz całość nieba na płótnie
Tadeusz Popiel – namalował krajobraz, wszystkie drzewa oraz chałupy chłopskie
Zygmunt Rozwadowski – sceny batalistyczne pod kierunkiem Kossaka
Teodor Axentowicz – przedstawił sceny batalistyczne pod kierunkiem Kossaka, linię piechoty 2 Regimentu Pieszego Koronnego Szefostwa gen. Józefa Wodzickiego
Michał Sozański – asystent Jana Styki
Włodzimierz Tetmajer – był ekspertem od folkloru, namalował pod kierunkiem Styki ludowe stroje zamieszczonych postaci
Wincenty Wodzinowski – namalował pod kierunkiem Styki ludowe stroje chłopów