Muzeum Etnograficzne w Krakowie

Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie

"Od-nowa"

Sala muzealna poświęcona obrzędom cyklu wiosennego

Drzewo w centralnym miejscu sali jako idea środka świata i wiosennej odnowy

Na suficie malowidła zainspirowane kolorowymi polami uprawnymi

Jajko - symbol rodzącego się życia

Ekspozycja 300 pisanek wielkanocnych pochodzących z końca XIX i początku XX wieku,

wybranych z kolekcji muzeum liczącej 8500 pisanek

Dziady śmigustne, dziady słomiane

Pamiątki z Emausu - pierwszego wiosennego kiermaszu

Koniec XIX wieku

Zimą, bezrobotni krakowscy murarze wytwarzali zabawki,

które sprzedawano na kiermaszu "Emaus"

Dzieciństwo na wsi

województwo małopolskie

lata 50. XX wieku

fot. Roman Reinfuss

"Do zabaw, które najwięcej lubiałem,

zaliczam łażenie po drzewach, dachach, płotach,

przeskakiwanie płotów, gra w pliszki, gonitwy,

kąpiel w rzece i zakradanie się do cudzych sadów na owoce."

Pomocnik szybowy, zagłębie naftowe, Robotnicy piszą 1938

Tradycyjne zabawki ludowe - bryczki z konikami, rajskie ptaszki klepiące skrzydłami, ryzowane taczki

"Rodzeństwo"
1928

fot. Leopold Węgrzynowicz

"Brat średni, który był mało co większy ode mnie

zaczął też już chodzić do roboty [...] w tartaku.

[...] Nigdy się teraz nie śmiał. [...]

Często tam, gdzie siadł, brudny i w mokrych łapciach - usypiał.

Zimową porą, gdy go budzono o piątej rano do roboty, zawsze płakał."

Robotnik, powiat jasielski, Robotnicy piszą, 1938

Izba szkolna z ławkami z miejscem na kałamarz

Wyposażenie izby szkolnej w pomoce dydaktyczne

oraz oprawiona reprodukcja obrazu Jana Matejki "Rejtan – Upadek Polski",

przedstawiającego protest Tadeusza Reytana

przeciwko I rozbiorowi Polski na Sejmie Rozbiorowym

Ludowe instrumenty muzyczne

Ludowe instrumenty muzyczne

Kapela wielkopolska

lata 30. XX wieku

Galeria polskich regionalnych strojów ludowych

Gorset

Staniątki, województwo małopolskie

1898

Materiał na gorset (atłas sprowadzony z Francji)

został kupiony w Niepołomicach u żydowskiego kupca

Jędrzej Wawro, "Kapliczka"

drewno polichromowane

przed 1937

Przedmioty codziennego użytku

Muchołapka

By zwabić owady do szklanego naczynia, wlewano do niego wodę z cukrem, słodką serwatkę,

mleko, piwo bądź specjalnie przyrządzony roztwór miodu z muchomorem

Zapach przyciągał muchy, które wlatywały w pułapkę bez wyjścia

Mątewka

Mieszadełko z drewna iglastego (forma samorodna)

Tego rodzaju narzędzie kuchenne wykonywano niegdyś z czubka bożonarodzeniowej choinki

Żelazo na wrony, sidła i siatki na kuropatwy, potrzaski na ptaki, wędy na lisy, stryczki na zające...

Dzikie zwierzęta uznawano za własność tego, do kogo należały lasy

Polowanie było przywilejem króla, dworu i posiadaczy ziemskich

Chłopi kłusowali

Polowali nielegalnie, najczęściej na sarny, lisy, zające i ptaki

Zabijali też wilki, niedźwiedzie i dziki, jeśli zagrażały zwierzętom hodowlanym i uprawom

Używali do tego prostych narzędzi

Łapki na myszy i potrzask na wiewiórki

Nadrzewne sidła, potrzask na sikory, żelazo na wrony

Sprzęty rybackie

Szopka z kukiełkami

Początek XX wieku

Diabeł

Milówka, województwo śląskie

Kolędowanie

Maski, przebrania, akcesoria i rytualne gesty kolędników

służyły ich symbolicznej przemianie w istoty przybywające z "innego świata",

co miało wzmacniać sprawczą siłę działań obrzędowych

Dziady noworoczne

Lata 20. XX wieku

Lipiec 2021