Galeria Sztuki Polskiej XX i XXI wieku

Muzeum Narodowe w Krakowie - Gmach Główny

Galeria prezentująca sztukę polską XX i XXI wieku

Ekspozycja stała

"Żądamy od sztuki naszej, aby była polską, na wskroś polską -

bo jeśli straci rodzimość, straci tym samym siłę i wartość, i swoją rację bytu.

Ale obok tego winna być młodą, mieć w sobie ogień młodości, skrzydła orle, królewskiego ducha,

płomiennego ducha Mickiewicza!"

Artur Górski, 1898

Józef Pankiewicz, "Czesząca się"

1911

olej na płótnie

Józef Pankiewicz, "Powrót z kąpieli"

1911

olej na płótnie

Józef Pankiewicz, "Dziewczynka w czerwonej sukience"

1897

olej na płótnie

Witold Wojtkiewicz, "Kompozycja - maski"
1907

tempera na płótnie

Alfons Karpiński, "Jane z japońską laleczką"
1909

olej na płótnie

Alfons Karpiński, "Modelka Jane"

1908

olej na płótnie

"'Znakiem firmowym' malarza stały się jednak portrety kobiet,

a do tych najbardziej znanych pozowała mu, wyróżniająca się oryginalną urodą,

francuska modelka Jane.

Najpiękniejszym i najbardziej znanym jej wizerunkiem jest obraz 'Modelka Jane' z 1908 roku.

W płótnie tym zwraca uwagę nie tyle piękna suknia w biało-niebieskie paski oraz efektowny,

ozdobiony piórami kapelusz, ile wyemancypowana poza modelki

usadowionej bokiem do widza na skromnym krześle."

O Alfonsie Karpińskim i jego obrazie

Ryszard Jeremi Kluszczyński <Sztuka Młodej Polski>

Bezruch, cisza, harmonia, uporządkowanie, równowaga, proporcjonalność,

spokój, uszeregowanie, stałość, czystość, pedantyzm -

za to wszystko uwielbiam galerie i muzea

Witold Wojtkiewicz, "Medytacje, z cyklu "Ceremonie VII" - fragmenty obrazu

1908

tempera na płótnie

Władysław Ślewiński, "Morze w Bretanii"

1904

olej na płótnie

"Artysta, który w dużej mierze był samoukiem i malarstwem zajął się na poważnie

w wieku lat około trzydziestu, zyskał uznanie współczesnych,

w tym również swego mistrza Gauguina, który na jednym ze swoich obrazów

sportretował polskiego malarza obok dzbana różnokolorowych kwiatów.

(...)

Tworzył wizerunki morza zarówno pogodnego, poetyckiego, jak i burzliwego,

z grzebieniem pienistych fal uderzających w poszarpane skały.

Podobnie jak wcześniej w martwych naturach, tak i teraz,

w końcowej fazie twórczości, osiągnął mistrzostwo

i bez wątpienia można go uznać za najwybitniejszego polskiego marynistę."

O Władysławie Ślewińskim

Ryszard Jeremi Kluszczyński <Sztuka Młodej Polski>

Mój Wyczół

Konstanty Laszczka, "Portret Leona Wyczółkowskiego"

1901

Konstanty Laszczka, "Złote jabłka"

1927

terakota wielobarwna glazurowana

Jan Stanisławski, "Ogród w Pustowarni"

1903

olej na płótnie

Z reguły najmniejszy obraz w galerii = Stanisławski

Jan Stanisławski, "Dniepr szafirowy"

1904
olej na tekturze

"(...) decyduję się na wybór jednego elementu w krajobrazie

i uczynienie z całej kompozycji przytłumionego jakby akompaniamentu

dla [jego] solowej partii (...)"

Jan Stanisławski

Wojciech Weiss, "Altana. W ogrodzie Bower"

1902

olej na płótnie

Stanisław Ignacy Witkiewicz, "Portret dra Ignacego Wasserberga"

ok. 1912

olej na płótnie

Podobny portret dra znajduje się w Galerii Malarstwa i Rzeźby Polskiej w Toruniu

Ojciec artysty, Stanisław Witkiewicz w liście z 9 czerwca 1910 roku pytał syna:

„Czemu Filozofa malujesz stale jedzącego? Czy to przeważa w jego życiu?”

Tadeusz Makowski, "Autoportet"

ok.1919

olej na płótnie

Tadeusz Makowski, "W pracowni"

ok. 1929

olej na płótnie

Zofia Stryjeńska, "Piast"

1935

Jan Cybis, "Pejzaż z Malakoff"

1927

olej na płótnie

Kobieca rzeczywistość

Paweł Dadlez, "W kuchni"

ok. 1930

olej na płótnie

Józef Czapski, "Czerwona kawiarnia"

1954

"Malarstwo Czapskiego cechuje specyficzny nastrój –

oczekiwania, zamyślenia, anonimowości, samotności."

Maria Jarema, "Taniec" 

mosiądz, odlew

1955

Z której strony nie spojrzeć - dzieło sztuki

Andrzej Wróblewski, "Waganowice"

1953

olej na płótnie

Szklana historia

"Na początku Bóg stworzył Ziemię i oglądał ją z wyżyn swojej kosmicznej samotności.

I rzekł Pan: Ulepmy z gliny żywe stworzenia, aby glina mogła zobaczyć, co uczyniliśmy.

I ulepił Bóg wszelkie zwierzęta, jakie żyją na Ziemi, a pośród nich i człowieka.

Jedynie glina w postaci człowieka potrafiła mówić.

Bóg pochylił się nisko, kiedy glina w postaci człowieka powstała, rozejrzała się dokoła i przemówiła.

Człowiek zamrugał i grzecznie spytał: Jaki jest sens tego wszystkiego?

- Czy wszystko musi mieć jakiś sens?- spytał Bóg.

- Oczywiście- odpowiedział człowiek,

- W takim razie pozostawiam tobie znalezienie sensu tego wszystkiego- powiedział Bóg.

I odszedł."

Kurt Vonnegut <Kocia kołyska>

Piotr Potworowski, "Plaża"

1960

olej na płótnie

Kazimierz Mikulski, "Widok z mojego okna"

1977

olej na płótnie

Łukasz Korolkiewicz, "Krucha prywatność"

1981/1982
olej na płótnie

Maria Jarema, "Penetracje"

Niekończąca się sztuka współczesna

Brak formy po kilkugodzinnym zwiedzaniu

Wojciech Fangor, "M 82"

1969

olej na płótnie

Maj 2022